Bosanac ušao u historiju: Dr. Muhamed Baljević u Nebraski izvršio prvi beskrvni transplant

Pacijent je, inače, gluh i nijem, komunicira znakovnim jezikom, živi sam. Kao Jehovin svjedok ne može ili ne smije primiti nikakav oblik transfuzija krvi ili drugih krvnih produkata kao što su trombociti ili plazma. Zato je primio beskrvni autologni transplant, a najzaslužniji za taj visokorizični, ali uspješno izvedivi poduhvat jeste Bosanac Muhamed Baljević, koji trenutno radi kao assistant professor medicine na odsjeku interne medicine, odjel za hematologiju i onkologiju Medicine u Nebrasci, i predavač studentima.

Priprema studije

No, dr. Baljević je i kliničko-transplacioni istraživač u polju pre-transplantnih i transplantnih studija u multiple myelomi, kao i klinički ljekar i transplanter u poljima benigne i hematoonkologije. Uspostavio je i otvorio prvu investigator-iniciranu kliničku studiju na tom univerzitetu u polju za multiple myelomu, te je, eto, uspješno kompletirao i prvi visokorizični beskrvni autologni transplant za pacijenta Jehovinog svjedoka u historiji Nebraska države.

Dr. Baljević nas je zamolio da ovo ne bude “epp” tekst, ali kako ne navesti makar dio njegove bogate radne biografije.

Rođen i odrastao u Sarajevu, završio je prva dva razreda Prve bošnjačke gimnazije, iz koje je, putem akademske stipendije, otišao u Dohu, Katar, gdje je završio srednju školu. Studij medicine na tamošnjem Američkom Ivy League Cornell univerzitetu diplomirao je sa počastima u istraživanju kao jedini diplomant na godini 2010.

Prvi je student Cornell-Doha kampusa koji se odlučio na jednogodišnju pauzu u studiju Medicine, posvetivši se naučnoistraživačkom radu na poljima matičnih ćelija, kancer matičnih ćelija i hematopoietično-vaskularne biologije na Ansary Centru za terapeutsku aplikaciju matičnih ćelija na Weill Cornell Medical College u New Yorku, 2007-2008. Stručno usavršavanje nastavlja specijalizacijom interne medicine na New York-Presbyterian Hospital, Weill Cornell Medical Centeru (tada top 6 program u SAD-u) od 2010. do 2013. (po dostupnim informacijama, prvi je Bosanac koji je kompletirao trening interne medicine na ovom programu), te subsekventno duplom subspecijalizacijom u Medicinskoj onkologiji i hematologiji na University of Texas MD Anderson Cancer Center, u Houstonu (višedecenijski broj 1. Cancer Centar u SAD-u), od 2013. do 2016. I tu je bio prvi Bosanac koji je kompletirao subspecijalistički trening hematoonkologije. Paralelno sa subspecijalizacijama dr. Baljević je kompletirao i magistarski studij u kliničko-transplacionim naukama na Graduate School of Biomedical Sciences, University of Texas, za koji trenutno brani tezu.

Tokom profesionalne edukacije i treninga dobio je niz stipendija, nagrada i počasti koje zaslužuju poseban tekst, kao i njegovi brojni naučnoistraživački radovi u prestižnim žurnalima, a učestvovao je i u pisanju knjiga o temi hematoloških maligniteta.

- Trenutno pripremam prvu investigator-iniciranu kliničko-transplantacionu studiju na Nebraska univerzitetu za autologni transplant multiple myelome, gdje ćemo studirati vidove poboljšanja imune rekonstitucije kod pacijenata, kaže nam dr. Baljević, objašnjavajući slučaj ovog prvog pacijenta koji je dijagnosticiran sa ultravisoko rizičnom myelomom prije osam mjeseci, kada je i počela hemoterapija.

- Multiple myeloma je oblik raka krvnih plazma-ćelija koje žive u koštanoj srži i proizvode antitijela (imunoglobuline) za imuni sistem. Kod ovog kancera krvi dolazi do potpunog narušavanja imunog i raznih organskih sistema u ljudskom tijelu, izlaganja riziku raznim infekcijama, deterioraciji, ističe dr. Baljević, napominjući da je taj vid krvnog kancera potrebno tretirati, transplantirati i dugoročno liječiti jer je neizlječiv vid oboljenja.

Sagovornik objašnjava i to da je autologni transplant (matične ćelije sopstvenog pacijenta se koriste tokom transplanta, nasuprot alogeneičnog transplanta gdje se koriste matične ćelije od drugog, srodnog ili nesrodnog donatora) dio standardne brige i njege za sve pacijente myelome koji su kandidati za transplant.

- Ali, proces transplanta podrazumijeva eliminaciju koštane srži pacijenta sa hemoterapijom, te transplant matičnih ćelija, tokom čega dolazi do perioda jako niskih hematoloških parametara (bijelih i crvenih krvnih zrnaca, kao i trombocita), nekada na kritične nivoe, za što je potrebno napraviti transfuziju krvi ili transfuziju trombocita, da bi se umanjio rizik nerijetko fatalnih komplikacija, kaže dr. Baljević.

U ovom primjeru je sve bilo komplikovanije i stoga što pomenuti pacijent ne može dobiti taj vid transfuzija, zbog svojih vjerskih uvjerenja, a dodatnu kompleksnost daje činjenica da je pacijent gluhonijem.

Na Nebraska univerzitetu, kao jednom od vodećih svjetskih centara za tretman hematoloških kancera, bilo je dosta Jehovinih svjedoka kojima je trebao autologni transplant, ali su zbog nedostatka dostupnih transplantera koji bi izveli ovaj poduhvat, usmjeravani na malobrojne specijalističke centre širom SAD-a.

Riskantan poduhvat

Dr. Baljević je dobio dopuštenje univerziteta da izvede transplant, ali referentnih univerzitetskih procedura nije bilo.

- Dok je pacijent primao indukcionu terapiju, listao sam literaturu i protokole, te konsultovao svjetske lidere u ovom polju, tako da sam imao spreman protokol transplanta za svog pacijenta. Dodao sam mu određene izmjene iz ličnog iskustva brige i njege za druge Jehovine svjedoke, pa sam (uz saglasnost vrhunskog svjetskog eksperta) primijenio modifikovani protokol, kaže nam dr. Baljević, sretan što je sve prošlo kako treba.

- Hvala Bogu, na kraju smo ga uspjeli transplantirati izuzetno uspješno jer smo za 33 posto smanjili broj dana tokom kojih je imao životno opasnu trombocitopeniju, te i broj bolničkih transplantnih dana (internacionalni standard je 23 dana, on je transplantovan za 16), govori nam dr. Muhamed Baljević, zahvaljujući kojem je, eto, Nebraska univerzitet postao centar koji može izvesti ovakav vid visokorizičnog tretmana.

O ovom uspjehu izvijestili su mnogi američki mediji, a vodeća TV kuća u Nebrasci odmah je objavila intervju sa mladim naučnikom.

(Oslobođenje)